Tak wiele sprzecznych informacji słyszy się ostatnio o kwasach tłuszczowych, które zajmują nie małe miejsce w diecie każdego człowieka. Współczesna dieta zawiera zbyt wiele tłuszczów. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) przedstawia wiele powiązań związanych z rozwojem choroby nowotworowej w wyniku stosowania diety wysokotłuszczowej. Wielu ludzi dokonało podziału na tłuszcze „dobre” i „złe”, ale czy słusznie? Skąd wynika ten podział i wspomniane już wcześniej sprzeczności? Co mówią na ten temat najnowsze doniesienia ze świata? O tym dziś słów kilka. Aby zrozumieć istotę i rolę kwasów tłuszczowych w żywieniu człowieka oraz w prewencji chorób nowotworowych początkowo należy przyjrzeć się jak omawiane dzisiaj związki zostały sklasyfikowane oraz jak wygląda ich udział w diecie.
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe, do których zalicza się kwasy omega-6 i omega-3, należą do grupy niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), których organizm nie jest w stanie sam wyprodukować, dlatego muszą być dostarczane do organizmu wraz z pożywieniem. O ile kwasy omega-6 spożywane są przez społeczeństwo bardzo często, gdyż występują obficie w podstawowych składnikach codziennej diety, tak kwasy omega-3 stanowią znikomy element w codziennym żywieniu. Aby czerpać korzyści ze spożywania tych kwasów tłuszczowych musi być zachowany pomiędzy nimi odpowiedni stosunek podaży. Niestety obecnie szacuje się, że stosunek omega-6 : omega-3 wynosi 20:1. Tak obfite spożywanie kwasów omega-6 ma negatywny wpływ na organizm, gdyż prowadzi do rozwoju przewlekłych schorzeń oraz powstawania stanów zapalnych.
KWASY TŁUSZCZOWE OMEGA-3
Dobroczynne działanie kwasów tłuszczowych omega-3, które dostarczane są organizmowi wraz z pożywieniem wykazują najsilniejsze, działanie w odniesieniu do schorzeń układu krążenia oraz nowotworów. W przypadku chorób kardiologicznych udowodniono, że omega-3 obniżają zagrożenie wystąpienia arytmii serca, a także zmniejszają poziom lipidów we krwi. W chwili obecnej dysponujemy wynikami badań, które jednoznacznie wskazują, że mogą one również odgrywać istotną rolę w zapobieganiu rozwoju chorób nowotworowych. Badania nad związkiem między spożyciem ryb obfitujących w kwasy omega-3,a zachorowalnością na raka, wykazały zmniejszenie ryzyka wystąpienia raka prostaty, okrężnicy i piersi. Kwasy te wykazują również zdolność bezpośredniego oddziaływania na komórki nowotworowe przez zapobieganie powstawania nowych naczyń krwionośnych, niezbędnych do rozwoju guza. Niestety spożycie tłuszczów omega-3 znajduje się na przerażająco niskim poziomie. Kolejne badania potwierdziły, że włączenie ich do codziennej diety poprawia odporność, zwłaszcza tą część układu immunologicznego odpowiadającego za zwalczanie choroby nowotworowej (odporność komórkowa). Najbardziej znamienne okazały się badania przeprowadzone na sporej ilości mężczyzn, które wykazały, że ci, których dieta bogata jest w kwasy tłuszczowe omega-3 bardzo rzadko zapadają na nowotwory prostaty. Dodatkowo oleje hamują działanie androgenów odpowiedzialnych za stymulowanie rozwoju raka prostaty oraz zmniejszają poziom antygenu prostaty (PSA). Tłuste ryby : sardynki, makrele, łososie są ważnym źródłem dwóch kwasów tłuszczowych omega-3: kwasu eikozapentanowego (EPA) oraz dokozoheksaenowego (DHA). Wspomniane ryby syntezują te kwasy z kwasy α-linolenowego (ALA), występuję on również w soi, orzechach oraz siemieniu lnianym. Wykazano, że DHA hamuje działanie estrogenu stymulującego powstawanie komórek nowotworowych. Nie tak dawno okazało się, że dieta bogata w oleje DHA zwiększa efektywność chemioterapii. Warto zaznaczyć, że jedna łyżeczka siemienia lnianego dodana do porcji płatków to efektowny sposób zwiększenia indywidualnej konsumpcji omega-3. Nie należy przy tym zapominać, że jednak najlepszym ich źródłem pozostają ryby zjadane 2-3 razy w tygodniu, tym bardziej, że stanowią również wspaniałe źródło witaminy B12, selenu, cynku oraz witaminy D.
Podsumowując: dieta bogata w kwasy tłuszczowe omega-3 stymuluje odporność oraz zmniejsza stany zapalne organizmu, hamuje rozwój i rozprzestrzenianie się choroby nowotworowej, usprawnia funkcjonowanie mózgu, zmniejsza depresję oraz zwiększa skuteczność leków chemoterapeutycznych.
Piśmiennictwo:
1. Beliveau R., Gindras D.: Dieta w walce z rakiem – Profilaktyka i wspomaganie terapii przez odżywianie, Wydawnictwo Delta, Warszawa 2010
2. Russell L. Blaylock.: Naturalne strategie w walce z rakiem. Odżywianie w terapii antynowotworowej, Wydawnictwo Studia Astropsychologii, Białystok 2012
3. Holford P.: Rakowi powiedz nie. Metody zapobiegania i zwalczania raka bez udziału lekarstw, Wydawnictwo Filar, Warszawa 2011
4. Zdrowe odżywianie. Przepisy antynowotworowej, Wydawnictwo Literat