Rak prostaty (rak stercza, rak gruczołu krokowego) pozostaje najczęstszym najczęstszym nowotworem złośliwym wśród mężczyzn w Polsce od 2016 roku – stanowiąc prawie 20% wszystkich zachorowań. Nowotwór gruczołu krokowego jest chorobą rozpoznawaną najczęściej u mężczyzn po 65. roku życia (70% zachorowań, 90% zgonów), a ryzyko zachorowania wzrasta wraz z wiekiem. Coraz częściej chorują także osoby młodsze, w pełni aktywności społecznej oraz zawodowej, czterdziesto- i pięćdziesięciolatkowie.
Mikroskopowe elementy tego nowotworu spotyka się już w wieku około 50 lat u prawie 30% mężczyzn i aż u 80 % mężczyzn w wieku lat 80. Guz ten rozwija się stosunkowo powoli, niekiedy bezobjawowo, początkowo objawy jego mogą sugerować łagodny rozrost prostaty. Dlatego tak ważne jest wykrycie go w fazie, w której można leczyć go radykalnie i skutecznie.
Służyć temu może regularne, co najmniej raz do roku, badanie gruczołu krokowego u urologa, z chwila przekroczenia 50 roku życia lub wcześniej, w przypadku pojawienia się objawów zaburzeń w oddawaniu moczu, lub wówczas, gdy w najbliższej rodzinie (ojciec, brat) odnotowano zachorowanie na raka prostaty w młodym wieku. Niestety, nie wiadomo jak wielu mężczyzn odwleka wizytę u urologa. Spowodowane jest to zarówno skrępowaniem jak i brakiem podstawowej wiedzy na temat chorób prostaty oraz możliwości ich leczenia.
Czynniki ryzyka
Choroba częściej występuje u mężczyzn otyłych. Kolejne czynniki to: siedzący tryb życia, wstrzemięźliwość płciowa, choroby weneryczne, stany zapalne dróg moczowych. Objawy rozrostu stercza częściej rozpoznaje się u mężczyzn spożywających dużą ilość mięsa, tłuszczu i małą ilość warzyw. Ustalono, że nadmierne spożywanie mleka stanowi również czynnik ryzyka. Na wystąpienie dolegliwości mają wpływ używki powodujące obrzęk gruczołu krokowego, w tym alkohol (zwłaszcza wysokoprocentowy), nadmierna ilość ostrych przypraw. Nie obserwowano istotnego związku pomiędzy łagodnym rozrostem stercza a paleniem papierosów. Stres i napięcia nerwowe, także wymieniane są wśród czynników ryzyka. Łagodny rozrost stercz może być przekazywany genetycznie.
Ryzyko zachorowania na raka prostaty wzrasta 2-krotnie jeżeli nowotwór ten występował wśród najbliższych krewnych – pierwszego stopnia (brat, ojciec). W przypadkach choroby dziedziczonej rak stercza może rozwinąć się 6-7 lat wcześniej niż przeciętnie, ale zwykle nie ma bardziej agresywnego przebiegu.
Wśród czynników ryzyka wystąpienia raka prostaty znajdują się:
- niezdrowa dieta,
- otyłość,
- nadużywanie alkoholu,
- palenie papierosów,
- wiek (ryzyko rośnie wraz z wiekiem)
Objawy
Rak gruczołu krokowego (prawdopodobieństwo zachorowania wzrasta po 55 roku życia).Rak prostaty we wczesnej fazie nie powoduje żadnych dolegliwości, ale może być wykryty w tej fazie bezobjawowej przez urologa, co gwarantuje możliwości leczenia radykalnego, czyli wyleczenia. Dopiero zaawansowany rak powoduje dolegliwości podobne do tych jak w łagodnym rozroście gruczołu krokowego. Dlatego nie wolno ignorować żadnych dolegliwości ze strony układu moczowego. W związku z tym po 50 roku życia należy zgłaszać się do urologa raz w roku.
Objawy, które mogą świadczyć o raku prostaty:
- częstsze oddawanie moczu w nocy i w dzień,
- parcie na mocz typu naglącego,
- nietrzymanie moczu,
- zaleganie moczu w pęcherzu lub całkowite zatrzymanie moczu
- bóle w podbrzuszu,
- bóle w okolicy lędźwiowej.
Badania
Bardzo ważne jest badanie stercza przez urologa palcem przez odbytnicę. Umożliwia ono ocenę wielości gruczołu krokowego oraz ewentualne wczesne wykrycie raka. Jest to badanie podstawowe, któremu odpowiedzialni mężczyźni powinni być poddawani raz w roku. W przypadku wątpliwości lub określenia grupy ryzyka kolejne badanie obejmuje pobranie krwi w celu oznaczenia czynności nerek i tzw. PSA (swoisty antygen sterczowy), który ulega wzrostowi w stanach zapalnych i głównie w raku stercza. Stopień opróżnienia pęcherza i obecność powikłań wcześniej opisanych można przeanalizować w oparciu o ultrasonografie (ultrasonografie, której oceniamy nerki, pęcherz moczowy, wymiary stercza i objętość moczu jaka pozostaje w pęcherzu po zakończeniu jego oddawania). Dokładne pomiary stercza oraz jego budowę można jedynie ocenić w ultrasonografii z użyciem głowicy wprowadzonej do odbytnicy.
PORADNIK DLA PACJENTÓW Z RAKIEM PROSTATY I ICH BLISKICH
