Sezonowe znaczy zdrowe

Badania prowadzone przez American Institute for Cancer Research wykazują, iż spożywanie warzyw i owoców sezonowych zmniejsza ryzyko rozwoju wielu nowotworów. W chwili obecnej w Polsce trwa sezon spożywania produktów kiszonych, dużą popularnością cieszą się także dynie, o których dziś też słów kilka.Sporą uwagę przypisuje się warzywom krzyżowym (np. kapusta biała), w przypadku których obserwuje się znacznie ujemną korelacje pomiędzy spożyciem, a rozwojem min.: raka płuc, piersi oraz jelita grubego. International Agency of Research on Cancer w Lyonie w swoim opracowaniu przedstawia właściwości antykancerogenne warzyw krzyżowych.

KAPUSTA (kiszona oraz świeża) jest bogactwem wielu związków odgrywających znamienne role w procesie chemoprewencji nowotworów, zawiera liczne metabolity, które cechuje wysoka aktywność biologiczna, tak więc:

  • wykazuje właściwości przeciwutleniające, wynikające z obecności witamin: C i E, polifenoli oraz karotenoidów,
  • może wpływać na ekspresję genów, które odpowiadają za wzrost i rozrost komórek nowotworowych
  • wykazuje właściwości przeciwmutagenne, wynikające z obecności przeciwutleniaczy oraz związków siarkoorganicznych,
  • ma zdolność indukowania enzymów detoksykacyjnych (izotiocyjaniany, indole).

Dodatkowo kapusta kiszona stanowi bogactwo minerałów: bardzo dużo siarki i chloru dodatkowo wapń, potas i jod. Oprócz właściwości przeciwnowotworowych warzywo to doskonale tonizuje wątrobę oraz jest pomocne przy schorzeniach dróg żółciowych. Wzmacnia odporność organizmu, podczas walki z chorobą nowotworową jak i podczas sezonowych przeziębień. Wykazuje właściwości przeciwzapalne. Kapusta kiszona jest niskokaloryczna, gdyż w 100g zawiera zaledwie 16kcal.

Podobne właściwości zdrowotne wykazują OGÓRKI (kiszone oraz świeże). W ich przypadku nie odnotowuje się tak licznych właściwości przeciwnowotworowych, natomiast drogocennego wpływu na poprawę kondycji organizmu jest cała masa. Za sprawą sporej ilości witaminy B, C oraz β-karotenu jak i sodu, krzemu, manganu, siarki, potasu i fosforu ogórki posiadają właściwości moczopędne, przez co zmniejszają zatrzymywanie wody w organizmie. Dodatkowo ogórki kiszone są bogate w błonnik pokarmowy, który wykazuje korzystne działanie w prewencji raka jelita grubego. Jak wykazały badania produkt ten może zmniejszać ryzyko rozwoju choroby Alzheimer’a. Ogórki polecane są też ze względu na zdolność pobudzania do pracy układu immunologicznego, co jest ważne w przypadku stosowania terapii przeciwnowotworowych.

Należy wspomnieć, iż kiszonki to nie tylko źródło bardzo wielu witamin oraz składników mineralnych, ale także naturalne probiotyki. Produkty kiszone są źródłem kwasu mlekowego, doskonale regulują mikroflorę przewodu pokarmowego, zwiększają apetyt. Bakterie kwasu mlekowego poprawiają równowagę kwasowo-zasadową organizmu, regulują florę bakteryjną jelit oraz mogą wpływać na zmniejszenie poziomu cholesterolu. Należy jednak pamiętać, że zawierają one dość dużo soli, która spożywana w nadmiarze, może okazać się szkodliwa dla organizmu. Jeżeli sięgamy po kiszone produkty, warto wykonać je samodzielnie w domu, wtedy mamy większą pewność bezpieczeństwa żywności, ponieważ większość kiszonek dostępnych na rynku zawiera środki konserwujące, które są potencjalnymi czynnikami kancerogennymi.

DYNIA (Cucurbita L) zachwyca nie tylko swoim orzeźwiającym kolorem, ale również właściwościami zdrowotnymi. Nazywana przez wielu bombą witaminową, za sprawą sporej ilości witamin z grupy B, witaminy C, E oraz A, a także β-karoten. Jest warzywem niskokalorycznym, lekkostrawnym, beztłuszczowym oraz bogatym w białko (100g dostarcza 26kcal), zawiera pektyny oraz kwasy organiczne. Wykazuje właściwości przeciwnowotworowe, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne oraz przeciwdepresyjne. Ogromnie wartościowe w codziennej diecie są pestki dyni, które znakomicie przyczyniają się do wzrostu odporności organizmu. Kwasy tłuszczowe obecne w pestkach (głównie kwas linolowy, oleinowy oraz palmitynowy) pomagają obniżyć poziom cholesterolu (LDL), oraz zapobiegają tworzeniu się blaszek miażdżycowych. Witaminy z grupy B, witamina A, C, E oraz witamina D znajdują się w jej pestkach. Mikroelementy (głównie cynk) oraz witaminy przyczyniają się do wzmocnienia ścian naczyń krwionośnych, wspomagają prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego oraz regulują procesy fizjologiczne organizmu. Przeprowadzone badania wykazały, że regularne spożywanie pestek dyni może zapobiegać rozrostowi i zapaleniu gruczołu krokowego. Zapotrzebowanie na cynk (Zn) jest cztery razy większe u mężczyzn. Ostatnio wykorzystuje się wyciągi z pestek dyni, do tworzenia leków zwalczających choroby prostaty .Dynię można przygotowywać na wiele sposobów, niezwykle aromatyczne są zupy z dyni. Pestki tego warzywa zaleca się dodawać do jogurtów, museli czy sałatek.

Ciekawa propozycja na aromatyczną zupę krem z dyni

Namawiam wszystkich do przygotowywania i spożywania domowych kiszonek, które stanowią naturalne lekarstwo w walce z wieloma schorzeniami, wykazują działanie przeciwnowotworowe oraz są niezastąpionymi probiotykami. Mimo, iż sezon na dynie rozpoczyna się we wrześniu i trwa tylko kilka miesięcy, należy pamiętać, że pestki tego warzywa dostępne są w sklepach przez cały rok. Zachęcam szczególnie panów do dodawania ich do posiłków oraz spożywania jako przekąski.

Piśmiennictwo:

  1. Beliveau R., Gindras D.: Dieta w walce z rakiem – Profilaktyka i wspomaganie terapii przez odżywianie, Wydawnictwo Delta, Warszawa 2010
  2. Zdrowe odżywianie. Przepisy antynowotworowe, Wydawnictwo Literat
  3. Kusznierewicz B. ,Piasek A., Lewandowska J., Śmiechowska A., Bartoszek A.: Żywność. Nauka. Technologia. Jakość – Właściwości przeciwnowotworowe kapusty białej, 2007

Małgorzata Solecka – dietetyk

Specjalista do spraw żywienia i edukacji pacjentów onkologicznych.
Członek Polskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej.
kontakt: dietetyk@wygrajmyzdrowie.pl