Niewydolność serca dotyczy ok. 600 – 700 tys. osób. W ciągu dekady liczba nowych zachorowań ma wzrosnąć do 250 tys. rocznie. Mimo że choroba dotyczy osób starszych, to obserwuje się rosnące obciążenie niewydolnością serca także w grupach wiekowych, które są aktywne zawodowo. Warsaw Enterprise Institute zwraca uwagę na demograficzne i ekonomiczne aspekty choroby, jako jedną z poważniejszych barier rozwoju gospodarczego państwa. W specjalnym raporcie „Priorytety zdrowotne w kontekście demograficznego i gospodarczego rozwoju Polski. Wnioski i rekomendacje na przykładzie niewydolności serca” WEI zaprezentował konkretne propozycje działań, które mogą być kluczowe dla rozwoju kraju i dobrobytu obywateli.
Polacy wciąż żyją krócej w stosunku do średniej długości życia obywateli Unii Europejskiej. W zeszłym roku liczba zgonów wrosła o ponad 15 tys. Co istotne, powodem ponad 70 proc. wszystkich zgonów były choroby układu krążenia i choroby nowotworowe.
Choroby krążenia odpowiadały za 45 proc. zgonów ogółem (ok. 180 tys.), z czego niewydolność serca odpowiadała za ok. 60 tys. zgonów. Tak więc na tę chorobę zmarł co trzeci pacjent kardiologiczny. Jednocześnie niewydolność serca odpowiadała za ok. 15 proc. wszystkich zgonów w Polsce.
Całkowite koszty pośrednie niewydolności serca w Polsce oszacowane zostały na poziomie ok. 4 mld zł rocznie. Koszty przedwczesnych zgonów z powodu niewydolności serca odpowiadały za ok. 60 proc. tych kosztów.
Konieczne jest zatem jak najszybsze podjęcie działań zmierzających do poprawy sytuacji osób ze stwierdzoną niewydolnością serca, jak również pogłębianie świadomości zdrowotnej i umiejętności rozpoznawania choroby. WEI zwraca uwagę, że we wszystkich programach leczenia i analizach kosztów opieki zdrowotnej, należy uwzględnić również koszty demograficzne i ekonomiczne zaniedbania problemu niewydolności serca.
Niedofinansowanie publicznego systemu ochrony zdrowia w Polsce od lat jest największym hamulcem poprawy stanu zdrowia społeczeństwa oraz rozwoju kadr i placówek medycznych. Niezależnie od wielkości samych nakładów finansowych, problemem pozostaje sposób zarządzania tymi środkami. Bez jasnego określenia priorytetów leczenia, nawet zwiększone nakłady na leczenie nie przyniosą zakładanych efektów społecznych. Przy ustalaniu wydatków na opiekę zdrowotną należy brać pod uwagę poprawę jakości życia chorych i perspektywę przywrócenia zdolności do pracy. WEI zwraca również uwagę na konieczność wzmocnienia opieki skoordynowanej – szczególnie w obszarach o największej umieralności. W zakresie sektora ochrony zdrowia powinny zachodzić ciągłe zmiany prowadzące do optymalizacji świadczeń oraz efektywności inwestycji.
WEI rekomenduje podjęcie działań interwencyjnych poprzez refundację efektywnych kosztowo technologii medycznych w leczeniu niewydolności serca, jako jednego z fundamentów skutecznej opieki zdrowotnej, prowadzącej do redukcji zgonów i wzrostu jakości życia chorych. Kluczowe jest także wdrożenie modelu koordynowanej i kompleksowej opieki nad pacjentem z niewydolnością serca (KONS), który może poprawić jakość udzielanych świadczeń i pozytywnie wpłynąć na wskaźniki zdrowotne i ekonomiczne.
Komentarze eksperckie Beata Ambroziewicz Prezes Zarządu Polska Unia Organizacji Pacjentów „Obywatele dla Zdrowia” oraz Koalicji „Serce dla kardiologii” :
Świadomość społeczna występowania i śmiertelności niewydolności serca jest niska, a w perspektywie najbliższych 10 lat liczba chorych wzrośnie o kolejne 25 proc. Bez leczenia, zgodnego z obowiązującymi wytycznymi, rokowanie w niewydolności serca jest gorsze niż w wielu najczęściej występujących nowotworach. Dlatego istnieje pilna potrzeba zmian w systemie opieki zdrowotnej, które doprowadzą do poprawy diagnostyki tej choroby oraz zwiększenia dostępu do specjalistycznej opieki ambulatoryjnej. Równie istotny jest postulat poprawy dostępu chorych do technologii medycznych zawartych w standardach terapeutycznych.
W dłuższej perspektywie, konieczne jest wdrożenie skutecznego programu prewencyjno-edukacyjnego dedykowanego schorzeniom sercowonaczyniowym, zarówno o charakterze pierwotnym – styl życia i badania profilaktyczne, jak i wtórnym – zalecenia i wsparcie osób po incydentach kardiologicznych, zapobiegające przedwczesnej śmierci z powodu niewydolności serca i udaru mózgu.
Niewydolność serca to choroba, która ze względu na skalę zachorowań oraz prognozy na przyszłość wymaga zaangażowania całego środowiska. Liczymy, że działania pacjentów w ramach Koalicji Serce dla kardiologii przyczynią się do wzrostu świadomości i wiedzy pacjentów, a także staną się elementem ogólnopolskiej debaty zmierzającej do wdrożenia rozwiązań, mających na celu zmniejszenie liczby przedwczesnych zgonów z powodu niewydolności serca. Polskie standardy leczenia niewydolności serca odbiegają od rekomendacji Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Mamy do czynienia z ograniczonym dostępem do innowacyjnych terapii lekowych, niewystarczającym dawkowaniem leków, liczbą wykonywanych procedur wysokospecjalistycznych czy też długim okresem oczekiwania na wizytę u specjalisty, gdzie dodatkowo lekarz internista i lekarz pierwszego kontaktu nie mają dostępu do odpowiednich narzędzi diagnostycznych.
Wpływ na skuteczność leczenia ma także odpowiednia świadomość pacjentów i ich edukacja, która w Polsce w sposób widoczny jest niewystarczająca, a więc utrudnia właściwe i skuteczne leczenie. Koalicja poprzez regionalne działania edukacyjne chce zwiększyć świadomości na temat chorób kardiologicznych w Polsce wśród pacjentów i decydentów oraz podnieść poziom wiedzy społecznej na temat profilaktyki w zakresie niewydolności serca. Bardzo ważnym krokiem w kierunku optymalizacji zarządzania niewydolnością serca w Polsce była podpisana w dniu 4 listopada 2017 r. deklaracja polskiego środowiska medycznego, wskazująca na konieczność realizacji Narodowego Programu Prewencji i Leczenia Niewydolności Serca. Działania ujęte w ramach Programu powinny obejmować takie obszary jak: • zapobieganie, • wczesna diagnostyka, • nowoczesne leczenie • oraz kompleksowa opieka nad pacjentem i jego rodziną – a także wykorzystanie rozwiązań z zakresu telemedycyny. Sygnatariusze deklaracji i współtwórcy Narodowego Programu Prewencji i Leczenia Niewydolności Serca wyrazili przekonanie, że ujęte w programie propozycje i rozwiązania przyczynią się do ograniczenia niekorzystnych następstw niewydolności serca, zarówno w skali jednostkowej, jak i w perspektywie całego społeczeństwa w Polsce: • konieczne jest kompleksowe podejście do niewydolności serca – wydaje się, że założenie programu dotyczącego NS powinny być częścią powstającego w Ministerstwie Zdrowia Narodowego Programu ZDROWE SERCE – lepiej wspierać tworzenie jednego, kompleksowego rozwiązania niż kilku, w tym ważne, aby program takowy miał oddzielne finansowanie jak NPZChN. Wszystkie dane pokazują, że obszar kardiologii interwencyjnej jest dobrze zabezpieczony, brakuje niestety koordynacji i kompleksowości opieki, kontynuacji opieki po incydencie sercowo-naczyniowym, co powoduje przedwczesną śmiertelność polskich chorych: uważam, że kluczowe rozwiązania to KONS i program kompleksowej profilaktyki i opieki nad pacjentami, stała edukacja społeczna na temat czynników ryzyka.
Polska Unia Organizacji Pacjentów wspólnie z organizacjami pacjentów kardiologicznych – Stowarzyszeniem Pacjentów z Chorobami Serca i Układu Krążenia EkoSerce, Stowarzyszeniem Pacjentów Hiperlipidemią Rodzinną oraz Fundacją Wygrajmy Zdrowie – powołała Koalicję „Serce dla kardiologii”. Celem wspólnych działań Koalicji „Serce dla kardiologii” jest poprawa sytuacji pacjentów w zakresie kształtowania odpowiedniego i przyjaznego dla chorych systemu ochrony zdrowia w obszarze wyzwań kardiologicznych. Chcemy być partnerem dla decydentów w tworzeniu rozwiązań systemowych, organizacyjnych oraz – co niezmiernie ważne – podnoszeniu poziomu świadomości społecznej oraz edukacji i profilaktyki chorób cywilizacyjnych.
Pełny raport jest dostępny do pobrania tutaj
